Je vis pijnloos doden, hoe doe je dat (niet)?

Iedere bezitter van een aquarium met vissen krijgt er vroeg of laat mee te maken: één van je vissen is er slecht aan toe. Wat ga je doen? Laat je hem langzaam doodgaan of help je de vis uit zijn lijden. Een vis doden ofwel euthanasie bij vissen is namelijk niet gemakkelijk om te doen. Vooral emotioneel.

We zijn natuurlijk gek op onze huisdieren en houden hen het liefst voor altijd bij ons. Maar wanneer een vis ziek is of last krijgt van nare ouderdomskwalen, zal je iets moeten doen.  Laat je de natuur de vrije loop of is het diervriendelijker om je vis een laatste dienst te bewijzen? In deze blog neem ik je mee in mijn ervaringen met dit moeilijke onderwerp.

Vissen gaan minder vaak dood door ouderdom. Eerder door een verzwakt immuunsysteem, verminking en visziekten. Probeer daarom je vissen gezond te houden. Plaats bijvoorbeeld eens dit soort Catappa bladeren. Zelf gebruik ik altijd een middel genaamd Fish Guard. Dat geeft het immuunsysteem van de vissen een boost.

Wat ga je hier lezen?

Wanneer kies je voor euthanasie bij je vis?

Het begin is vaak lastig want je moet een keuze maken waarbij het vaak helemaal niet zeker is of je het juiste doet. Je vis euthanaseren doe je natuurlijk niet zomaar, maar alleen als de vis niet meer te helpen is om beter te worden. Ik zet de top 5 redenen voor euthanasie bij een vis op een rijtje.

Als bij visziekten de behandeling niet aanslaat.

Probeer in te schatten of de vis doodgaat of niet. Visziektes kunnen soms ook gewoon verholpen worden. Ook wanneer vissen gestrest zijn, kunnen ze zich soms lusteloos gaan gedragen. Dat betekent niet dat ze niet meer te redden zijn.

Als de visziekte niet te behandelen is

Misschien heb je al vastgesteld dat je vis lijdt aan een (ongeneeslijke) aandoening zoals ver gevorderde Neon-tetra ziektes, tumorvorming, dwerggourami ziekte, waterzucht of vergevorderde gatenziekte (hexamita).

In die gevallen kun je beter de keuze maken om de vis te doden en uit zijn lijden te verlossen.

Wanneer er geen duidelijke diagnose is, mag je ervan uit gaan dat je vis ernstig ziek is als:

• je vis al een langere periode niet wil eten en met de hand voeren ook niet lukt.
• de vis al langer op zijn zij ligt en nauwelijks beweegt.

Wanneer de vis letsel of verminking heeft opgelopen

Humane euthanasie is soms ook nodig als je vis lichamelijk letsel heeft opgelopen en hierdoor niet meer kan eten of zwemmen. Sommige vissen zijn territoriaal en vechten voor hun plekje in het aquarium. Dat loopt niet altijd goed af. Zodra de vis ernstig verminkt is, zal hij ook niet meer beter worden.

Bij ernstige genetische aandoeningen van een vis

Soms heeft een vis -helaas vaak mede door het doorfokken- last van genetische aandoeningen. Zoals een vervormde ruggengraat, verkorte kieuwdeksel of woekerend weefsel. Dit kan leiden tot evenwichtsstoornissen, ademhalingsproblemen, gezichtsverlies of ander groot ongemak. Kan de vis niet goed eten of zwemmen, dan kan het beter zijn hem uit zijn lijden te verlossen.

Hoe kun je het beste je vis (pijnloos) doden?

Heb je besloten om je vis te euthanaseren, dan is de vraag hoe dit zo diervriendelijk en pijnloos mogelijk te doen. Het internet staat vol met duizend en één technieken om je vis te doden, maar niet elke techniek is diervriendelijk, pijnloos of legaal.

In mijn ogen zijn er twee methodes die we als ‘diervriendelijk’ kunnen bestempelen.

• Methode één: Je kunt je vis uit zijn lijden verlossen met behulp van kruidnagelolie
• Methode twee: De vis snel en efficiënt doodslaan.

Ik zal beide methodes met je doorlopen, want je moet wel weten wat je doet.

Methode één: de vis humaan doden met kruidnagelolie

De meest humane manier om je vis te euthanaseren is met kruidnagelolie. Kruidnagelolie bevat eugenol, wat afhankelijk van de dosis een verdovend of zelfs dodelijk effect heeft op vissen. Het laten inslapen van je vissen met kruidnagelolie wordt als diervriendelijk beschouwd, omdat de vis buiten bewustzijn raakt voordat hij sterft.

Hij voelt dus geen pijn tijdens het sterven. Kruidnagelolie lijkt het meeste op de verdovende en dodelijke middelen die een dierenarts toe zou dienen, maar je kunt het zelf kopen bij drogisterijen of natuurwinkels. Dit zijn de stappen om te volgen bij het euthanaseren van de vis met kruidnagelolie.

• Stap 1: Zorg ervoor dat je 100% kruidnagelolie hebt. Sommige varianten zijn gemixt met alcohol en zijn daarom niet geschikt om te gebruiken voor het doden van je vis. De alcohol vertraagt namelijk het verdovingsproces en zorgt voor pijnsensaties rondom de kieuwen.
• Stap 2: Voeg de juiste hoeveelheid kruidnagelolie toe. Je kunt het beste een liter water nemen en daar 0,5 ml kruidnagelolie aan toevoegen. Doe dit wel zorgvuldig.

• Stap 3: Mix de olie zorgvuldig met wat lauw warm water. Voeg de olie langzaam, verdeeld over vijf minuten, aan het water toe. Gooi dus niet in één keer de volledige oplossing in het water. Mix het water.
• Stap 4: Voeg de vis of vissen toe aan het extract. De vis zal vrij snel, binnen een paar minuten, buiten bewustzijn raken. Zelfs met de buik omhooggaan. Maar de vis is nog niet dood! Hij is slecht bewusteloos. Zwemt de vis na 5 minuten nog? Voeg een aantal druppels extra toe.
• Stap 5: Voeg een sterkere dosis toe. Haal wat water uit de bak en voeg nog 12 druppels toe. Meng het water zodat het goed mixed. De vis zal stoppen met ademen. En sterft uiteindelijk aan hypoxie (zuurstoftekort).
• Stap 5: Houd de vis gedurende een periode in de gaten. In de meeste gevallen duurt het minder dan 30 minuten totdat de kieuwen niet meer bewegen. Wanneer dat 10 minuten zo is, is de vis overleden. Bewegen de kieuwen nog? Voeg dan extra kruidnagelolie toe.

Om een beeld te krijgen bij deze methode van euthanasie door het gebruik van kruidnagelolie. Let op. Vrolijk word je niet van dit filmpje. Altijd erg triest om een vis dood te zien gaan 🙁

Methode twee: de vis snel en effectief doodslaan

Wees gewaarschuwd, als je een zwakke maag hebt of gaat trillen van de zenuwen, dan kun je beter de bovenste methode uitvoeren. Je vis doodslaan klinkt misschien niet heel diervriendelijk, maar is een snelle en efficiënte optie.

Het is bij deze methode belangrijk dat je precies bent en de genadeklap in één keer uitdeelt. Het doel hierbij is om de hersenen van je vis te verpulveren, zodat hij op slag dood is en nauwelijks tot geen pijn voelt. Zo gaat het in zijn werk:

• Stap 1: Leg op een tafel een flink stuk aluminiumfolie, haal de vis uit het aquarium en leg hem in het midden van de folie. Vervolgens vouw je het folie dicht. Doe dit zo snel als je kunt.

• Stap 2: Sla de vis met een hamer. Met flinke kracht en mik daarmee op het hoofd. Doe je dit goed, dan is je vis op slag dood.

Er zijn op het internet veel creatieve manieren te vinden om je vis ‘dood te slaan’, maar ik ben niet over alle opties even enthousiast. Afhankelijk van de grootte van je vis, kun je het beste een hamer gebruiken om een gerichte klap te geven op de kop van je vis. We raden je af om je vis heel hard op de grond of tegen een muur aan te gooien, zoals soms online aangeraden wordt. De kans dat je vis dit overleeft is aanzienlijk en laat hem dan alsnog onnodig lijden.

Hoe moet je de vis niet doden?

Er zijn online ook een heleboel andere manieren te vinden om je vis te doden. Maar de meeste daarvan zijn niet erg humaan. Voor alle zekerheid zet ik de meest voorkomende slechte ideeën op een rijtje.

Nummer één: spoel de vis niet door het toilet

Het is een clichébeeld uit een cartoon; guppy is ziek, dood of ongewild dus hoppa, hij wordt door het toilet gespoeld. Maar ik kan het niet genoeg benadrukken: spoel je vis niet door het toilet. Je vis doortrekken is namelijk helemaal geen garantie dat je vis doodgaat.

Waarom niet? Nouja, bijvoorbeeld omdat de vis de reis kan overleven. Natuurlijk, de weg naar het riool zal niet gezond zijn. Grote kans dat de vis langzaam, tussen menselijke uitwerpselen doodgaat. Of niet. Is dat echt wat je wilt?

Nummer twee: gooi je vis niet in kokend water

Met een beetje inlevingsvermogen zou je toch al snel moeten concluderen dat het onderdompelen van je vis in heet of kokend water niet de manier is. Een vis overlijdt niet direct in heet water en lijdt dus onnodig pijn. Waarom het toch gebeurt? Het is mij een raadsel. Niet doen, meer is er niet over te zeggen. 

Nummer drie: vries je vis niet in. Invriezen is niet de manier

Toegegeven, hier zijn verschillende meningen over. Het wordt ook vaak toegepast. Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat het humaan kan zijn. Maar het hangt af van de grootte en type vis. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Laat me je meenemen in mijn redenering.

Goudvissen overleven bijvoorbeeld veel beter in koud water dan tropische vissen. Het zal dus langer duren voordat een goudvis of koivis hieraan overlijdt.

Ook kunnen ijskristallen zich vormen over de kieuwen van de vis. Dit kan pijn en ongemak veroorzaken. Moet je in mijn ogen niet willen.

Invriezen… Vaak worden de vissen in een apart bakje in een grotere bak met ijswater gezet. Het idee is dat de vis geleidelijk aan buiten bewustzijn raakt voordat hij overlijdt.

Ja, de vis sterft. Maar diervriendelijk? Door de geleidelijke afkoeling vertraagt het metabolisme van de vis en raakt hij in shock. De vis sterft uiteindelijk aan orgaanfalen, maar de zenuwbanen van de vis blijven dit hele proces intact, wat betekent dat de vis nog steeds pijn voelt.

Ga maar na, hoe voelen jouw handen na een sneeuwballengevecht of winterse fietstocht?

Trouwens, de vis in je vriezer leggen en wachten tot hij doodgaat. Niet de manier.

Nummer vier: dood je vis niet met alcohol

Hoewel alcohol het perfecte huis, tuin & keukenmiddeltje lijkt om je vissen te euthanaseren, kun je het shotje wodka beter voor jezelf bewaren als alle emoties je even teveel worden.

Je vissen zullen een flinke dosis alcohol inderdaad niet overleven. Een prettig einde zal het niet worden. Je vissen worden namelijk langzaam vergiftigd en sterven een relatief pijnlijke dood. De kieuwen zullen verbranden tijdens dit proces. Erg zielig.

Nummer vijf: Haal de vis niet uit het water zodat hij dood gaat

De vis op het droge laten spartelen tot hij stikt is geen diervriendelijke of pijnloze vorm van euthanasie. Dit gaat namelijk langzaam, waarbij de organen langzaam uitvallen. Een vreselijke manier om de vis te doden.

Wat doe je met een dode vis?

Okee, het is gelukt maar nu heb je een dode vis thuis. Dat is natuurlijk ook niet wat je wilt. Je kunt meerdere dingen doen met die dode vis. Als de prullenbak je niet zo’n waardig afscheid lijkt, kun je ervoor kiezen om hem te begraven op eigen grond.

De meeste mensen zullen de vis door het toilet heen spoelen wanneer deze is overleden. Dat is ook de gemakkelijkste manier. Wanneer de vis ziek is geweest doe ik dit liever niet, ik wil voorkomen dat visziekten zich via het riool verspreiden.

Voelt een vis pijn?

Bij een zwaar onderwerp zoals doding of euthanasie bij vissen ontkom ik er niet aan. De beantwoording van de eeuwige vraag of een vis pijn voelt.

Dat een vis zich niet kan uiten, wil niet zeggen dat hij geen pijn voelt. Het is inderdaad zo dat de hersenen van een vis veel minder gecompliceerd zijn dan die van ons. Maar het vissenbrein bevat wel een thalamus, het gedeelte van de hersenschors dat pijn verwerkt.

Wat de waarheid ook is, voor een huisdier neem ik natuurlijk liever het zekere voor het onzekere en kies daarom altijd voor een diervriendelijke methode.

Wat moet ik doen met teveel vissen in mijn aquarium?

Een andere onaanvaardbare reden om je vissen te doden is omdat je aquarium overbevolkt raakt. Ik raad je in dat geval aan om een andere plek voor je vissen te zoeken; geef ze weg of verkoop ze. Gooi ze ook niet in een sloot! Probeer bijvoorbeeld eens marktplaats, een aquariumforum of lokale aquariumvereniging. Als je een beetje je best doet dan is er altijd wel iemand die een gratis vis wil.

Tot slot, ter afsluiting van dit heftige onderwerp

Om voor de zekerheid maar heel duidelijk te zijn: euthanasie of het doden van je vissen is een laatste middel. Wanneer geen andere opties meer mogelijk zijn.

Het is heel vervelend om afscheid te nemen van je vissen. Sommige zwemmen wel jaren in het aquarium. Er zijn momentjes geweest dat ik er echt kapot van was. Maar als het echt niet anders kan, dan is diervriendelijke doding het beste wat je je maatje kunt geven. Hopelijk wacht hem een mooie vishemel.

Heb jij wel eens een vis moeten doden? Enorm heftig! Laat me dat vooral weten in de reacties.