De Zoenvis: een liefdevolle aquariumvis? Tips en info!

Een Zoenvis in een aquarium wekt de indruk dat je dagelijks getuige bent van een amoureus en lieflijk aquarium tafereel. Hoewel de naam anders doet vermoeden zijn de tuitende lippen van de Zoenvis een teken van dominant gedrag. In het aquariumrijk geldt de “duckface” -ja, die bekende ‘selfie’ pose-  van de mannelijke Zoenvis niet als verzoeningspoging of liefdevolle geste. De Zoenvis tuit zijn lippen als territoriaal gebaar. In deze blog gaan we in op de verzorging, het kweken en het creëren van een aquarium voor de Zoenvissen.

Zorg dat je aquariumvissen niet onnodig overlijden? Bijvoorbeeld door slechte waterkwaliteit. Zoenvissen zijn vatbaar voor ziekten. Zelf voeg ik altijd een middel voor extra weerstand toe. Bovendien check ik regelmatig de kwaliteit van het water door middel van deze teststrips.

Ben je op zoek naar een specifieke antwoord op jouw vraag? We helpen je snel de juiste informatie te vinden middels dit overzicht.

• Checklist voor een ideaal Zoenvis aquarium
• Zoenvissen samen met andere aquariumbewoners
• Hanengedrag bij Zoenvissen: wie wordt het alfa mannetje?
• Het verschil tussen mannetjes en een Zoenvis vrouwtje
• Het favoriete Zoenvismenu: (verse) groente en meer
• Weinig visziekten voor de Zoenvis, let wel op de juiste basis
• Van Zoenvis naar Zoenvissen: kweken in een stappenplan
• De basisspecificaties van de Zoenvis

Start je net met de aquariumhobby? Een Zoenvis is wellicht niet de ideale beginnersvis. De voornaamste reden is de ruimte die je nodig hebt in huis voor een groot aquarium. Ben je niet afgehaakt en staat de Zoenvis op je wishlist? De volgende checklist is makkelijk als je een Zoenvis aquarium opstart.

Een checklist voor de ideale omstandigheden van een Zoenvis aquarium

Zoenvissen worden – met de optimale omstandigheden – 15 tot 30 centimeter lang. Zijn maximale lengte behaalt hij in een aquarium meestal niet. De Zoenvis heeft behoefte aan een ruim aquarium, zodat hij voldoende zwemvrijheid krijgt. Hoe richt je een Zoenvis aquarium zo ideaal mogelijk in?

• Grootte van aquarium. Minimaal 100 centimeter (+/- 160 L). Vanwege de maximale afmeting van de Zoenvis is een groter aquarium aan te raden. Ideaal is een Zoenvis aquarium van 150 centimeter (+/-300L).
• Watertemperatuur. 24-27 graden is optimaal. Het water mag bij voorkeur niet kouder, wel 1 á 2 graden warmer zijn.
• Waterstand niet te hoog. Zoenvissen bevinden zich in de middelste en bovenste waterlaag. Zuurstof wordt aan de bovenkant van het water opgenomen.
• Een algje in het aquarium? Geen probleem. Zoenvissen houden ervan om algen van stenen en andere oppervlakte af te knibbelen. Hun zoenlippen zijn hiervoor uiterst geschikt.
• Plaats harde waterplanten. Plaats hardbladige aquariumplanten zoals Anubias en Javavaren. De Zoenvissen eten aquariumplanten met zachte bladen in rap tempo op. Waterpest en Cabomba zijn om deze reden minder geschikt.

Aquarium omstandigheden afgevinkt? Voordat je het aquarium gaat inrichten vertellen we eerst met welke andere aquariumvissen jij je Zoenvis met een gerust hart kunt achterlaten.

Zoenvissen en andere aquariumvissen: tolerant of territoriaal?

Zoenvissen zijn in de basis zachtaardig. Ondanks hun territoriale drang leeft een Zoenvis goed samen met andere vissen. De Zoenvis is een bezige bij met een actief karakter. Hij houdt voornamelijk van rustige aquariummaatjes. Welke aquariumbewoners kun je beter niet samen zetten met een Zoenvis?

De Zoenvis is een omnivoor. Meestal laat hij kleinere vissen met rust, maar een volwassen Zoenvis kán aquariumkleintjes pesten of als ‘quilty meal pleasure’ zien. We raden aan om de kat niet op het spek te binden. Zet geen (vuur)garnalen , guppy’s en andere mini vissen in een Zoenvissen aquarium als je zeker wilt weten dat je aquariumpopulatie niet uitdunt.

Medium tot grote aquariumvissen zijn het meest geschikt als aanvulling op een Zoenvis aquarium. Bij voorkeur aquariumvissen met een rustig karakter. Geschikte aquariummaatjes voor de Zoenvis zijn:

• Cichliden uit midden- en zuid Amerika zoals Discusvissen en Maanvissen.
• De Chinese Danio en Kegelvlekbarbeel zijn ondanks hun geringe grootte geschikt vanwege hun rustige karakter en snelle zwemkwaliteiten.

We noemden zojuist de territoriale drang van Zoenvissen. Deze eigenschap hangt samen met de meest bekende karaktertrek van de Zoenvis: het zoengedrag.

Hanengedrag bij Zoenvissen: wie is de alfa man is

Heb of wil je meerdere zoenvissen in een aquarium? Dan is het goed om van tevoren (letterlijk) te weten wat je in huis haalt. Twee Zoenvis mannetjes kunnen goed met elkaar leven, maar vertonen sterk territorium gedrag. Bij Zoenvissen gelden dezelfde regels als in de rest van de natuur: de sterkste man mag zich voortplanten. De alfa Zoenvis wordt in vier stappen bepaald.

1. De mannetjes ‘kijken’ elkaar aan en zwemmen langzaam naar elkaar toe.
2. De mannetjes tuiten hun lippen tot de bekende ‘zoen’ uitdrukking.
3. De Zoenvissen drukken hun mond tegen elkaar totdat een van de twee de strijd opgeeft.
4. De winnende Zoenvis maakt indruk op het vrouwtje. De alfa man is bepaald en behoudt zijn recht op voortplanting.

Benieuwd geworden naar zoenende zoenvissen? In onderstaande video strijden twee Zoenvis mannetjes om hun recht op voortplanting.

Ben je gecharmeerd van dit kus gedrag? Zoenvissen leven onderling in goede vrede samen. Neem je meerdere Zoenvis mannetjes: houd het ‘alfa gedrag’ in gedachte, wat we eerder hebben toegelicht. Liever geen territorium drang bij je Zoenvissen? Dan is het makkelijk om te weten hoe je een Zoenvis mannetje en vrouwtje uit elkaar houdt.

Is er verschil tussen Zoenvis mannetjes en vrouwelijke Zoenvissen?

Jonge zoenvissen hebben geen uiterlijk geslachtsonderscheid. Oké, niet helemaal het antwoord waar je naar op zoek bent. Ook volwassen Zoenvissen hebben nauwelijks uiterlijke verschillen, op 1 kenmerk na: Zoenvis vrouwtjes onderscheiden zich in een later stadium met een dikkere buik dan mannetjes.

Een van de fijnste kenmerken van de Zoenvis? Zijn verzorging is eenvoudig. Zoenvissen eten voornamelijk plantaardig voedsel. Daarnaast gebruiken ze hun grappige zoenlippen om algen van stenen en hout te knabbelen. Perfect als extra schoonmaakhulp dus.

De Zoenvis verzorging: bij voorkeur elke dag restjes dag

De Zoenvis is een omnivoor en gedijt het best bij plantaardig voedsel. Zoenvissen zijn snel tevreden: liever afgedankte groente dan visvoer met een Michelin ster. Zoenvissen zijn dol op left-overs. De volgende opties zijn geschikt Zoenvis voer:

• geblancheerde sla of sla in klein gesneden stukjes;
• geblancheerde spinazie of broccoli;
• droogvoer, te verkrijgen bij een dierenspeciaalzaak;
• waterkers;
• en de absolute Zoenvis favoriet: algen zoals groene alg en baardalg zijn dankbaar voedsel voor Zoenvissen.

Onderstaande video laat zien hoe een Zoenvis algjes en afval op eet. Ben je al verkocht?

Let op: algen zijn puur een extra voedselbron voor Zoenvissen. Het is niet de bedoeling dat algen het aquarium domineren. Te veel algen zijn nooit goed voor het aquarium en haar bewoners. Algen als blauwalg zijn zelfs schadelijk voor aquariumplanten en vissen. Het is noodzaak om blauwalg zo snel mogelijk weg te halen.

Wist je dat goede voeding belangrijk is om Zoenvissen minder kwetsbaar te maken voor ziekten? Bij een goede verzorging is de Zoenvis niet ziekte gevoelig.

De Zoenvis visziekten

Zoenvissen zijn robuuste vissen en -mits het aquarium gezond is- redelijk sterke vissen en minder vatbaar voor ziekten. Test regelmatig de kwaliteit van het aquariumwater om te voorkomen dat Zoenvissen kwetsbaar worden.

Indien niet goed gezorgd wordt voor een optimale waterkwaliteit en goede voeding zijn Zoenvissen vatbaar voor bacteriële infecties. Witte Stip komt sporadisch voor bij Zoenvissen en moet direct bestreden worden. We schreven eerder een artikel over het bestrijden van witte stip en het genezen van andere visziekten als je daar meer over wilt weten.

Heb je ervaring met de Zoenvis en wil je meerdere Zoenvissen in je aquarium? Dan is het kweken van Zoenvissen de volgende stap. Let wel; Zoenvissen kweken is niet voor iedereen weg gelegd. Zoenvissen kwekenis enkel geschikt voor de fanatieke hobbyist met tijd en aandacht.

Een kweekbak als basis voor de Zoenvis kweek

Zoenvissen kweken is lastig. De eerste stap is het op orde krijgen van de juiste kweek omstandigheden. Na het volgen van de volgende checklist heb jij de basis voor de kweek gelegd.

• Gebruik een aparte kweekbak. De kweekbak moet ruim genoeg zijn. Voor een kweekbak is 100 centimeter (>160 liter) voldoende. Zoenvissen hebben behoefte aan een grotere kweekbak dan de rest van de Gourami familie.
• Voeg aquariumplanten toe. Gebruik drijfplanten en Cabomba aan het wateroppervlak. De eitjes drijven hier na de afzet veilig tussen.
• Een beetje algen is acceptabel. Brengen de aquariumplanten wat algen mee in de kweekbak? Dat is niet erg. Zwevende alg deeltjes worden ‘straks’ door de mini Zoenvissen gebruikt als voedsel.

Goed, de basis is gelegd. Zie jij de uitdaging zitten voor de volgende stap? Dan helpt deze informatie je door een zinderende Zoenvis kweek.

Van Zoenvis naar Zoenvissen: kweken in een stappenplan

We leiden je stap voor stap door een Zoenvis kweek. Een succesvolle kweek begint bij de identificatie van een Zoenvis mannetje en een vrouwelijke Zoenvis.

• Stap 1: identificeer een Zoenvis mannetje en vrouwtje (actie voor jou)
  Eerder vertelden we dat het lastig is om het Zoenvis geslacht uit elkaar te houden. Dit is de eerste uitdaging van de kweek. Twee Zoenvissen die eerder ‘gezoend’ hebben zijn gegarandeerd twee mannetjes. Om zeker te zijn van de kweek raden we aan +/- vier Zoenvissen in een grote kweekbak te plaatsen.
• Stap 2: de Zoenvissen hebben ‘zin’ om te paren (hoef jij niks voor te doen)
  Het paringstafereel ziet er als volgt uit. De man en de vrouwelijke Zoenvis vertonen lang voorspel. Je ziet ze om elkaar heen draaien. Het Zoenvis mannetje draait het vrouwtje om. Het vrouwtje zet vervolgens haar eitjes ‘vrij’ in het water af. De eitjes worden direct door het mannetje bevrucht en stijgen naar het wateroppervlak. De productie is zeer hoog, Zoenvissen zetten duizenden eitjes per keer af.
• Stap 3: zorgen dat de kleintjes geen voedsel worden (actie voor jou)
  Het is onvermijdelijk dat de eitjes als voedsel voor de ouders dienen. Zet de volwassen Zoenvissen direct na het afzetten van de eitjes terug in hun eigen aquarium.
• Stap 4: eitjes komen uit (hoef jij niks voor te doen)
  De eitjes ‘nestelen’ zich onder het wateroppervlak en tussen de aquariumplanten. Na 24 uur komen de eitjes uit. Dit gaat met de duizenden eitjes tegelijk.
• Stap 5: verzorging van de kleintjes (actie voor jou)
  De echte uitdaging vind je in deze laatste stap: voedseltekort onder de kleintjes. Duizenden eitjes vragen om een enorm voedselaanbod. Survival of the fittest is bij geen enkele kweek zo aan de orde. De volgende voeding is geschikt.

• Vanaf dag 1/…: Algen: Jonge Zoenvissen eten de minuscule diertjes tussen algen.
• Vanaf dag 1/3: Pantoffeldiertjes of ander levend voer zoals azijnaaltjes
• Vanaf dag 10/18: Microwormen
• Vanaf dag 18/19: Artemia (dierlijk plankton)
• Vanaf dag 19/20: Klein stofvoer

Ondanks je inspanningen overleven weinig Zoenvisjes de eerste dagen. Dat is normaal. Kleine visjes moeten idealiter geen energie verspillen aan het bemachtigen van voedsel. Veel concurrentie op eten is een probleem. Vanwege de duizenden eitjes redden weinig visjes het tot volwassen Zoenvis.

Is jouw kweek niet door voedseltekort, maar door weinig ‘paar zin’ bij de Zoenvissen mislukt? Een aantal tips om Zoenvissen in the mood te krijgen voor de paartijd.

De natuur een handje helpen: Zoenvissen warm krijgen om te paren

Een lastig onderdeel binnen de kweek van Zoenvissen is het aanzetten tot paren.

Wil je het paar gedrag stimuleren? Dit kan door het simuleren van een van de volgende twee natuurverschijnselen.

1. Simuleren van het regenseizoen . In de natuur paren Zoenvissen tijdens het regenseizoen. Tijdens dit seizoen stijgt het waterpeil snel, in korte tijd. Hoe imiteer je dit in een aquarium? Haal 50% van het water het uit het aquarium. Laat de Zoenvissen een tijd wennen aan dit waterpeil. Enkele weken later vul je de bak in een keer aan tot 100% met vers water. De Zoenvissen denken dat het regenseizoen gestart is. 

Let op!: deze tip is enkel geschikt voor de gevorderde aquarium specialist die ruime ervaring heeft met Zoenvissen.

2. Opvoeren temperatuur. Voer langzaam de temperatuur van de kweekbak/het aquarium op om seizoensinvloeden te imiteren. Zorg dat de temperatuur niet meer dan twee graden verschilt van de oorspronkelijke watertemperatuur. Na de kweek laat je de temperatuur weer langzaam met twee graden dalen. 

En dan tot slot, de basis informatie over Zoenvissen.

De basis specificaties van een Zoenvis

Maximale leeftijd: 5-6 jaar (met soms uitschieters)

• Gedrag: actief, begeeft zich vooral in de middelste en bovenste aquariumlagen
• Natuurlijke kleuren: grijs/groen en roze
• Gender verschillen: vrijwel geen
• Watertemperatuur: 24-27 graden
• Maximale lengte: 15 – 30 centimeter
• PH waarde: +/- 7
• Kweek: lastig, door voedseltekort onder de kleintjes en gebrek aan ‘paar zin’

Tot slot nog een vraag aan jou!

Heb jij ervaring met Zoenvissen? We horen jouw ervaring heel graag als reactie onder deze blog, zodat we onze informatie met jouw hulp kunnen verbeteren. Wil je anderen inspireren met foto’s van jouw aquarium? Deel dan je foto’s via onze aquarium ervaringen pagina.